Trung tâm Thông tin và Dữ liệu môi trường thuộc Tổng cục Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường đóng một vai trò hết sức quan trọng trong công tác thu nhận, lưu trữ, quản lý và khai thác nguồn dữ liệu môi trường theo chức năng, nhiệm vụ, phục vụ công tác quản lý nhà nước về môi trường gắn với phát triển bền vững. Thông tin về dữ liệu môi trường luôn là cơ sở để cơ quan quản lý nhà nước về môi trường đưa ra định hướng, giải pháp bảo vệ môi trường. Đây cũng là đối tượng chính mà hệ thống thông tin dữ liệu môi trường phải phục vụ quản lý tốt, đồng bộ và công khai cho cơ quan nhà nước, có trách nhiệm đáp ứng trong ngành môi trường nói riêng và cũng như các nhà đầu tư có quan tâm, sự phát triển của xã hội nói chung, phù hợp với xu hướng phát triển công nghệ hiện nay.
Bảng số lượng thu nhận các nhiệm vụ, dự án, đề tài trong Tổng cục Môi trường (2009-2019)
| STT | Đơn vị thuộc Tổng cục Môi trường | SL |
| 1 | Văn phòng Tổng cục Môi trường | 70 |
| 2 | Vụ Chính sách Pháp chế ((Vụ Chính sách, Pháp chế và Thanh tra) | 14 |
| 3 | Vụ Hợp tác quốc tế và Khoa học công nghệ (Vụ Khoa học, công nghệ và Hợp tác quốc tế) | 17 |
| 4 | Vụ Tổ chức cán bộ | 03 |
| 5 | Cục Thẩm định và Đánh giá tác động môi trường (Vụ Thẩm định đánh giá tác động môi trường) | 45 |
| 6 | Cục Bảo tồn đa dạng sinh học (Cục Bảo tồn thiên nhiên và Đa dạng sinh học) | 94 |
| 7 | Cục Kiểm soát hoạt động bảo vệ môi trường (Cục Bảo vệ môi trường miền Bắc) | 46 |
| 8 | Cục Kiểm soát ô nhiễm (Vụ Quản lý chất lượng môi trường) | 156 |
| 9 | Cục Quản lý chất thải và Cải thiện môi trường (Vụ Quản lý chất thải ) | 82 |
| 10 | Cục Môi trường miền Trung và Tây nguyên (Cục Bảo vệ môi trường miền Trung và Tây Nguyên) | 12 |
| 11 | Cục Môi trường miền Nam (Cục Bảo vệ môi trường miền Nam) | 02 |
| 12 | Trung tâm Đào tạo và Truyền thông môi trường | 79 |
| 13 | Trung tâm Quan trắc môi trường (Trung tâm Quan trắc Môi trường miền Bắc) | 230 |
| 14 | Trung tâm Thông tin và Tư liệu môi trường (Trung tâm Thông tin và Dữ liệu môi trường) | 44 |
| 15 | Trung tâm Tư vấn và Công nghệ môi trường | 26 |
| 16 | Viện Khoa học môi trường | 41 |
| 17 | Tạp chí môi trường (thuộc Trung tâm Thông tin và Dữ liệu môi trường) | 09 |
| Tổng | 970 |
Qua bảng số liệu cho thấy, trong những năm qua, công tác cung cấp và thu nhận thông tin, dữ liệu môi trường của Trung tâm ngày càng hoàn thiện, chất lượng, hiệu lực của cung cấp thông tin tư liệu môi trường ngày càng cao, đáp ứng tốt nhất yêu cầu quản lý hoạt động thông tin tư liệu môi trường đòi hỏi phải triển khai đồng bộ, hiệu quả nhiều giải pháp. Đơn vị cũng đã đưa ra nhiều giải pháp cả trước mắt và lâu dài để thực hiện, tuy nhiên để tránh giàn trải nguồn lực trong thời gian qua đơn vị cũng đã chú trọng đến một số giải pháp trọng tâm trước mắt: Đẩy mạnh nhóm giải pháp về công tác lưu trữ; Tăng cường trang thiết bị, cơ sở vật chất phục vụ công tác lưu trữ; Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác lưu trữ. Nhận thấy đây là giải pháp nội lực trọng tâm trong công tác tiếp nhận xử lý các thông tin đầu vào trên cơ sở đó để đưa ra một lượng thông tin đầu ra có chất lượng cao, trong suốt thời gian qua đơn vị đã không ngừng tự tăng cường năng lực. Đơn vị cũng đã xây dựng lên các phần mềm phục vụ công tác quản lý tư liệu, dữ liệu môi trường, thư viện điện tử để dễ dàng tra cứu tìm kiếm các thông tin nhằm dễ dàng đưa thông tin tới người có nhu cầu bằng cách tra cứu trong môi trường mạng, và trao đổi đề nghị các thông tin qua website. Cùng với đó là việc quảng bá các thông tin Dữ liệu liệu môi trường mình có, đơn vị đã đưa danh mục tư liệu môi trường của các năm thu nhận, thư viện môi trường, cơ sở dữ liệu không gian môi trường, CSDL quốc gia về tài nguyên môi trường lên trang web của Trung tâm, phổ biến đông đảo các đơn vị, cá nhân có nhu cầu vào đó tìm kiếm tra cứu.
Tổng cục Môi trường sẽ tiếp tục khuyến khích các đơn vị trong Tổng cục tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ, dự án, đề tài, chuyên môn đặc thù và đặc biệt là khuyến khích các nhiệm vụ, dự án, đề tài chuyên môn mở mới liên quan đến Môi trường. Để thực hiện tất cả các mục tiêu quản lý Môi trường nêu trên.
Quá trình sử dụng các thông tin môi trường phụ thuộc vào rất nhiều các yếu tố như: Nhu cầu về thông tin, chất lượng về thông tin, cơ chế trao đổi cung cấp thông tin. Hơn nữa công nghệ về thông tin, các thông tin được đăng tải trên mạng internet rất nhiều, người có nhu cầu rất dễ dàng tìm kiếm lấy các thông tin từ đó mà không phải mất nhiều thời gian, vì vậy quá trình người có nhu cầu tìm kiếm đến các đơn vị cung cấp thông tin chưa nhiều. Ở góc độ quản lý nhà nước cần xác định rõ vai trò lãnh đạo của nhà nước trong phát triển thị trường thông tin và tư liệu môi trường thông qua các hoạt động quản lý trọng tâm là Bộ Tài nguyên và Môi trường, cần xây dựng một hành lang pháp lý nhằm hỗ trợ có hiệu quả cho việc hình thành một thị trường minh bạch cho người có nhu cầu và người cung cấp.
Nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tư liệu, dữ liệu môi trường như sau:
Cơ chế xin thông tin, cung cấp thông tin phải đơn giản hóa, khi có nhu cầu thông tin, đơn vị có thể đến trực tiếp hoặc trao đổi ngay qua điện thoại, email để lấy thông tin mà không cần giấy giới thiệu, hay giấy đề nghị cung cấp thông tin. Hơn nữa quá trình cung cấp thông tin phải nhanh chóng thủ tục đơn giản không phải chờ đợi lâu, ngay trong cả cung cấp thông tin của bên khác giao nộp về.
Phải đầu tư kinh phí vào lĩnh vực thu thập, khảo sát, tìm kiếm để mang lại những thông tin hữu ích có giá trị sử dụng cao về kho từ đó mới nâng cao chất lượng, giá trị thông tin, đầu tư xây dựng nhiều kênh thông tin để thu thập thì mới có được các thông tin kịp thời chính xác.
Chú trọng các cán bộ làm công tác thông tin lưu trữ như cử đi đào tạo, tập huấn, học tập nhiều kinh nghiệm ở các ngành khác, các nước có ngành thông tin môi trường phát triển để có thể áp dụng và xây dựng nên một lĩnh vực về thông tin môi trường tại đơn vị một cách có hiệu quả.
Tóm lại, những năm qua Tổng cục Môi trường đã thực hiện nhiều dự án nhiệm vụ, đề tài liên quan đến Môi trường và sử dụng Ngân sách nhà nước. Với chức năng và nhiệm vụ của từng đơn vị trong Tổng cục, đã thực hiện nhiều nhiệm vụ, dự án thường xuyên, đặc thù, mở mới về môi trường mà hiện nay, Trung tâm Thông tin và Dữ liệu môi trường đã và đang lưu trữ số lượng lớn về thông tin, dữ liệu môi trường. Trung tâm đang xây dựng kế hoạch để khai thác và sử dụng thường xuyên và lâu dài các sản phẩm này nhằm phục vụ cho chiến lược phát triển của Trung tâm nói riêng và của Tổng cục Môi trường nói chung./.
CEID
