Theo báo cáo của Bộ TN&MT, hiện nay chất lượng nước mặt ở thượng nguồn các lưu vực sông trên cả nước tương đối tốt. Tuy nhiên, khu vực trung và hạ lưu các lưu vực sông tình trạng ô nhiễm xảy ra kéo dài, chưa có nhiều cải thiện.
* Nguồn thải dồn hạ lưu sông
Trên lưu vực sông (LVS) Cầu, ô nhiễm tập trung ở phần hạ lưu các tỉnh, thành phố Hà Nội, Bắc Ninh, Bắc Giang; sông Ngũ Huyện Khê vẫn là khu vực trọng điểm ô nhiễm của LVS này, chủ yếu do nước thải sản xuất chưa qua xử lý của CCN Phú Lâm và Làng nghề giấy Phong Khê.
Tại LVS Nhuệ – Đáy, ô nhiễm và suy thoái chủ yếu tập trung ở vùng trung lưu và hạ lưu (các đoạn sông chảy qua khu vực đô thị, khu công nghiệp, làng nghề), một số khu vực vẫn còn tình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng như sông Nhuệ đoạn chảy qua Hà Nội, các sông khác thuộc khu vực nội thành Hà Nội (LVS Nhuệ – sông Đáy), đoạn sông Cầu qua tỉnh Bắc Giang – Bắc Ninh, sông Ngũ Huyện Khê đoạn qua Bắc Ninh (LVS Cầu)…
Các sông nội thành của Hà Nội chất lượng nước vẫn chưa được cải thiện. Kết quả tính toán giá trị WQI tại 6 điểm quan trắc có 4 điểm có giá trị WQI=0-25, phản ánh nước sông ô nhiễm nặng. Quan trắc 4 điểm (từ điểm Phúc La (Hà Đông) đến điểm Cầu Chiếc (Thường Tín) kết quả cho thấy giá trị DO không đạt QCVN 08-MT:2015/BTNMT loại B1 (4 mg/L) do tiếp nhận nước thải từ làng nghề xả thải trực tiếp ra sông…
Đối với lưu vực sông Đồng Nai, đoạn trung lưu và hạ lưu đã và đang tiếp nhận nước thải từ các hoạt động công nghiệp, nông nghiệp, sinh hoạt và nuôi trồng thủy sản (nuôi cá bè), do đó, chất lượng nước bị suy giảm so với khu vực thượng nguồn.
Đoạn chảy qua TP. Biên Hòa và tỉnh Bình Dương đã bị ô nhiễm các chất dinh dưỡng, chất hữu cơ và vi sinh. Sự cố cá chết hàng loạt trên sông và vùng ven biển vẫn thi thoảng xảy ra, như vụ cá chết tại sông Bồ (Thừa Thiên Huế), sông Trà Khúc (Quảng Ngãi), sông Cái Vừng (An Giang, Đồng Tháp) …. và gần đây nhất là sông La Ngà là các vấn đề được dư luận rất quan tâm. Sông Sài Gòn là sông có mức độ ô nhiễm cao hơn các sông còn lại trong lưu vực do một số khu vực ở hạ nguồn đang bị ô nhiễm cục bộ bởi chất dinh dưỡng (N-NH4 + , N-NO2 – ) và nồng độ oxy hòa tan quan trắc được khá thấp (giá trị DO < 2 mg/L).
Một đoạn kênh Ba Bò thuộc LVS Đồng Nai (ảnh: Tuổi trẻ)
* Mỗi tỉnh cần có lộ trình, kinh phí kiểm soát nguồn thải
Để đảm bảo phòng ngừa ô nhiễm môi trường nước (LVS), Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt 03 Đề án bảo vệ môi trường lưu vực sông Cầu, sông Nhuệ – Đáy và hệ thống sông Đồng Nai đến năm 2020. Triển khai 03 Đề án, Chính phủ đã tăng cường hoàn thiện việc xây dựng cơ chế chính sách về bảo vệ môi trường nước lưu vực sông, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát các nguồn thải và kịp thời có các biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật.
Đến nay toàn bộ 11 tỉnh, thành phố trên LVS Cầu và LVS Nhuệ – Đáy phê duyệt và triển khai Kế hoạch thực hiện Đề án tại mỗi tỉnh, thành phố; đã thành lập Ban chỉ đạo thực hiện Đề án trên địa bàn. Các tỉnh trên lưu vực hệ thống sông Đồng Nai đã thống kê, xây dựng cơ sở dữ liệu nguồn thải và lập kế hoạch quản lý trong đó gắn với việc yêu cầu lắp đặt trạm quan trắc tự động liên tục nước thải theo quy định.
Dù các đề án LVS đã được nhiều tỉnh thành thống nhất thực hiện song điều cần thiết hơn, theo các chuyên gia, các địa phương trên toàn lưu vực phải có lộ trình và nguồn kinh phí để thực hiện kiểm soát và quản lý chặt chẽ các nguồn thải KCN, CCN, làng nghề … Đồng thời cần xây dựng cơ sở dữ liệu, thông tin nguồn thải; lập bản đồ nguồn ô nhiễm; bên cạnh đó, việc thường xuyên cập nhật và điều phối các hoạt động triển khai kế hoạch sẽ giúp các địa phương có lộ trình kiểm soát, xử lý tổng thể đối với nguồn thải tại địa phương mình.
Phải huy động nguồn lực để xử lý ô nhiễm, đăc biệt là xử lý nước thải đô thị, khu dân cư tập trung. Thủ tướng Chính phủ cần chỉ đạo ưu tiên tập trung vào việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật hệ thống thoát nước, xử lý nước thải đô thị cho các địa phương theo hướng hợp tác công – tư, xã hội hoá và địa phương nào gây ô nhiễm chính chịu trách nhiệm chính trong xử lý ô nhiễm lưu vực sông.
Bên cạnh đó, cần tăng cường cơ chế phối hợp giải quyết các vấn đề môi trường liên ngành, liên tỉnh; nghiêm túc triển khai đồng bộ các nhiệm vụ bảo vệ môi trường lưu vực sông theo kết luận các Phiên họp của Ủy ban bảo vệ môi trường lưu vực sông.
Theo Monre.gov.vn
