Quy hoạch tổng thể quan trắc môi trường quốc gia là cơ sở pháp lý quan trọng để tăng cường đầu tư cho công tác quan trắc môi trường một các đồng bộ và hiện đại trên toàn quốc; Là nền tảng để giám sát được các khu vực trọng yếu có tính chất liên vùng, liên tỉnh, xuyên biên giới, khu vực tập trung nhiều nguồn thải.
Đầu tư mới 31 trạm quan trắc tự động
Quan trắc môi trường là hoạt động đóng vai trò quan trọng trong công tác bảo vệ môi trường. Trong bối cảnh đất nước đang phát triển mạnh mẽ, các hoạt động sản xuất, công nghiệp, kinh doanh, dịch vụ ngày càng nhiều, đã và đang tạo ra những áp lực rất lớn lên môi trường, đòi hỏi phải xây dựng mạng lưới quan trắc môi trường rộng rãi, thực hiện quan trắc một cách thường xuyên, liên tục để đánh giá diễn biến và đưa ra những cảnh báo môi trường cho cộng đồng và các cơ quan quản lý.
Theo thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), đến nay, trên phạm vi cả nước đã có gần 2.000 trạm quan trắc môi trường tự động, trong đó, có hơn 1.600 trạm đang truyền số liệu về Bộ TN&MT, còn lại khoảng 300 trạm đang trong giai đoạn lắp đặt, vận hành thử nghiệm, tăng gấp 2 lần so với cùng thời điểm năm 2020. Dữ liệu từ trạm quan trắc được truyền liên tục về các sở TN&MT và Bộ TN&MT với tần suất 60 phút/lần, thậm chí là 5 phút/lần. Đây là hệ thống cung cấp cơ sở dữ liệu quan trọng, giúp cơ quan quản lý nhà nước phân tích được diễn biến chất lượng môi trường nước các lưu vực sông; chất lượng môi trường không khí các vùng, các địa phương; hiện trạng xả thải của các doanh nghiệp, các khu, cụm công nghiệp.
Cùng với đó, theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020, Bộ TN&MT đã xây dựng quy hoạch tổng thể quan trắc môi trường quốc gia giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và được Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phê duyệt tại Quyết định số 224/QĐ-TTg.
Mục tiêu quy hoạch nhằm xây dựng hệ thống quan trắc môi trường quốc gia đồng bộ, tiên tiến hiện đại, giám sát được các khu vực trọng yếu có tính chất liên vùng, liên tỉnh, xuyên biên giới, khu vực tập trung nhiều nguồn thải và thực hiện quan trắc đa dạng sinh học tại các khu bảo tồn thiên nhiên, hành lang đa dạng sinh học, khu vực đa dạng sinh học cao; tăng cường tính liên kết với các hệ thống quan trắc môi trường cấp tỉnh; bảo đảm theo dõi diễn biến chất lượng môi trường; đáp ứng yêu cầu về cung cấp, công bố, công khai thông tin, dữ liệu quan trắc môi trường và nâng cao năng lực cho công tác cảnh báo, dự báo môi trường
Một trong những nội dung của quy hoạch là hoàn thiện hệ thống mạng lưới quan trắc không khí. Cụ thể từ nay đến 2030 sẽ duy trì 19 trạm quan trắc chất lượng không khí tự động, liên tục đã được vận hành, hoàn thành đầu tư, lắp đặt 18 trạm quan trắc chất lượng không khí tự động, liên tục đang được triển khai tại các vị trí quan trắc được kế thừa từ quy hoạch trước. Tiếp tục đầu tư, bổ sung mới để hoàn thiện 31 trạm quan trắc môi trường không khí tự động liên tục trên cả nước, trong đó bao gồm 6 trạm quan trắc tự động, liên tục chất lượng không khí nền tại 6 vùng kinh tế – xã hội.
Thiết lập, hoàn thiện mạng lưới các điểm quan trắc chất lượng môi trường không khí định kỳ trên cả nước, trong đó tập trung vào các vùng phát triển kinh tế xã hội quan trọng, các khu vực tập trung nhiều nguồn thải, đảm bảo việc đánh giá tác động tới môi trường không khí tại các khu vực phát triển công nghiệp và đông dân cư. Đặc biệt sẽ bước đầu thiết lập mạng lưới quan trắc thủy ngân tự động trong không khí.
Bên cạnh đó, quy hoạch cũng đề cập đến mạng lưới quan trắc chất lượng nước mặt, với việc thiết lập, hoàn thiện mạng lưới quan trắc tự động, liên tục chất lượng môi trường nước sông, hồ liên tỉnh tại các vị trí đầu nguồn, xuyên biên giới và các vị trí giáp ranh giữa các tỉnh, cũng như xây dựng mạng lưới quan trắc chất lượng nước mặt định kỳ tại dòng chính của các sông, hồ liên tỉnh có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội. Uu tiên triển khai quan trắc tại các khu bảo tồn thiên nhiên có danh hiệu quốc tế.
Theo các chuyên gia, việc hoàn thiện hệ thống quan trắc môi trường là vấn đề rất quan trọng, góp phần giúp Việt Nam có dữ liệu đủ độ tin cậy để triển khai các biện pháp cải thiện chất lượng môi trường.
Cả nước có gần 2.000 trạm quan trắc môi trường tự động
Xây dựng cơ chế chia sẻ thông tin giữa các Bộ, ngành liên quan
Để triển khai thực hiện Quyết định số 224/QĐ-TTg, ông Lê Hoài Nam – Phó Cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường cho biết: Hiện nay, Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường đã hoàn thành dự thảo Quyết định triển khai thực hiện Quy hoạch của Bộ TN&MT và đang gửi lấy ý kiến các đơn vị liên quan trong Bộ. Sau khi nhận được đầy đủ các ý kiến góp ý của các đơn vị liên quan, Cục sẽ trình Bộ trưởng ban hành trong thời gian tới. Dự thảo Quyết định của Bộ về kế hoạch thực hiện Quy hoạch sẽ phân công nội dung cụ thể để các đơn vị liên quan trực thuộc Bộ thực hiện, trong đó có yêu cầu về hoàn thiện văn bản quy phạm pháp luật, hướng dẫn kỹ thuật, và các nhiệm vụ/dự án đầu tư, đào tạo, tập huấn tăng cường năng lực… cho hoạt động quan trắc môi trường.
Đối với khu vực cần giám sát đặc biệt, các khu vực được xác định là điểm nóng về ô nhiễm môi trường thì Lãnh đạo Bộ TN&MT sẽ chỉ đạo xây dựng các chương trình quan trắc chuyên đề riêng.
Theo Phó Cục trưởng Lê Hoài Nam, trong những năm vừa qua, các số liệu, thông tin về quan trắc chất lượng môi trường đều được sử dụng hiệu quả để xây dựng các báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia hàng năm, các thông tin, tài liệu phục vụ công tác quản lý, nghiên cứu, đào tạo,… Bên cạnh đó, thông tin về chất lượng môi trường tại các trạm quan trắc tự động, liên tục thuộc mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia và các địa phương đều đã được công khai rộng rãi trên các trang thông tin điện tử của Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường và các đơn vị trực thuộc.
Trong thời gian tới, khi triển khai các toàn diện chương trình quan trắc môi trường quốc gia theo quy hoạch, Cục Kiểm soát ô nhiễn môi trường sẽ tham mưu cho Lãnh đạo Bộ tiếp tục nâng cấp công nghệ, kỹ thuật để đẩy mạnh việc chia sẻ và công khai thông tin kết quả quan trắc môi trường, trong đó tập trung vào xây dựng cơ chế chia sẻ thông tin giữa Bộ, các Bộ, ngành liên quan, các địa phương, doanh nghiệp cũng như cộng đồng người dân.
Trích nguồn monre.gov.vn
