Hệ thống Cơ sở dữ liệu đa dạng sinh học quốc gia NBDS (Vietnam National Biodiversity Database System) là sản phẩm hợp tác được phát triển bởi Cục Bảo tồn Đa dạng Sinh học (BCA), Tổng cục Môi trường Việt Nam (VEA) và Bộ Tài nguyên Môi trường (MoNRE), thông qua “Dự án Phát triển Hệ thống Cơ sở Dữ liệu Đa dạng Sinh học Quốc gia” với sự hợp tác của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) từ tháng 11 năm 2011. Từ tháng 11/2018, hệ thống được tiếp nhận và nâng cấp bởi Trung tâm Thông tin và dữ liệu môi trường (CEID), Tổng cục Môi trường.
NBDS được thiết kế để lưu trữ dữ liệu đa dạng sinh học toàn quốc bao gồm cả các danh lục loài động thực vật theo các hệ thống phân loại. Hệ thống được trông đợi sẽ giúp BCA thực hiện quản lý đa dạng sinh học (ĐDSH) thông qua việc thu thập các số liệu cần thiết để đánh giá, giám sát và báo cáo về tình trạng đa dạng sinh học; cung cấp nền tảng thông tin đa dạng sinh học cho những nhà kế hoạch, quan chức chính phủ, những nhà nghiên cứu cũng như công chúng.
NBDS gồm có ba chức năng chính: Nhập dữ liệu, xuất dữ liệu, phân tích và xử lý dữ liệu. Theo lộ trình xây dựng, hệ thống NBDS được thiết kế theo 3 thế hệ: thế hệ đầu từ năm 2011 đến năm 2015; thế hệ thứ hai từ năm 2017 đến năm 2020; thế hệ thứ ba bắt đầu từ năm 2022. Theo thiết kế, các nhóm cấu trúc dữ liệụ của hệ thống gồm có: Meta data thông tin về ĐDSH, loài (phân loại học), sự xuất hiện, đa dạng hệ sinh thái, đa dạng nguồn gen, dữ liệu kinh tế – xã hội, dữ liệu cho các tỉnh, dữ liệu phục vụ quá trình xây dựng chính sách và quản lý ĐDSH, dữ liệu quản lý hệ thống và các dữ liệu khác.
Hiện tại, hệ thống NBDS dừng lại ở thế hệ đầu với chức năng chính là nhập dữ liệu, lưu trữ siêu dữ liệu, dữ liệu loài, dữ liệu về nền động vật, thực vật tại Việt Nam theo sách đỏ niên giám, dữ liệu khảo sát tại VQG Xuân Thủy, VQG Cát Bà, VQG Ba Vì, VQG Vân Long. Các nhóm cấu trúc dữ liệu ở giai đoạn này vẫn chưa đầy đủ theo như thiết kế, bao gồm: cấu trúc về ĐDSH, thông tin về loài, dữ liệu phục vụ công tác quản lý NBDS, các dữ liệu được lưu trữ và quản lý bởi NBDS. Cụ thể, hệ thống phục vụ tìm kiếm theo loài, tìm kiếm theo bộ dữ liệu, tìm kiếm theo khu vực, khu bảo tồn, quản lý thông tin người sử dụng và nhập thông tin bộ dữ liệu.
Trong quá trình phục vụ khai thác sử dụng, hệ thống NBDS đã xuất hiện một số bất cập. Trong năm 2019 trung tâm Thông tin và Dữ liệu môi trường đã đề xuất nâng cấp hoàn thiện hệ thống giai đoạn 1 và nhập thêm dữ liệu đa dạng sinh học của các vườn quốc gia, khu bảo tồn.
Việc hoàn thiện và cập nhật dữ liệu vào hệ thống NBDS sẽ góp phần hỗ trợ tích cực cho các hoạt động quản lý Nhà nước về ĐDSH, triển khai các văn bản quy phạp pháp luật về bảo tồn ĐDSH. Bên cạnh đó, đây là nguồn thông tin ĐDSH phong phú, đa dạng và tin cậy cho các tổ chức, cá nhân tại các trường, viện nghiên cứu, tổ chức phi chính phủ trong và ngoài nước tham khảo, nghiên cứu phục vụ công tác bảo tồn ĐDSH.
CEID
