Các hệ sinh thái đất ngập nước ven biển, bao gồm rừng ngập mặn, cỏ biển và đầm lầy mặn, đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực thích ứng và giảm nhẹ tác động từ biến đổi khí hậu. Những hệ sinh thái này có khả năng thu hồi từ 4-10 tấn CO2/ha mỗi năm với tốc độ nhanh hơn gấp 10 lần so với các khu rừng nhiệt đới.
Trên toàn cầu, các hệ sinh thái ven biển đóng góp hơn 190 tỷ USD hàng năm vào nguồn tài nguyên các-bon xanh. Thông qua nỗ lực khôi phục các hệ sinh thái này, thế giới có thể hướng tới thu hồi 380 triệu tCO2 và thu về 11,8 tỷ USD tài chính các-bon vào năm 2040.
Các-bon xanh hiện đang nhận được sự quan tâm của các nhà lãnh đạo ở cấp cao nhất, trong đó Văn phòng Điều hành Tổng Thư ký Liên hợp quốc đã coi đây là ưu tiên hàng đầu trong cuộc họp về đại dương vào năm 2023.
Trong khi các chủ thể khu vực tư nhân ngày càng yêu cầu đầu tư tín dụng các-bon để bảo vệ hoặc khôi phục hệ sinh thái xanh thì nguồn cung tín dụng này lại thiếu, khiến cơ hội cho các-bon xanh chưa được khai thác. Ngoài ra, các khung chính sách hiện hành xung quanh thị trường các-bon thiếu rõ ràng, điều này đã làm chậm quá trình phát triển các dự án các-bon xanh.
Ngoài các cơ hội thị trường, các chính phủ có thể sử dụng các-bon xanh để đạt được các mục tiêu giảm thiểu và thích ứng theo Thỏa thuận Paris, nhưng các cam kết đầu tư bảo tồn vẫn chưa được hiện thực hóa trên quy mô lớn.
Khi các-bon xanh được chú ý nhiều hơn, chỉ có sự hợp tác mới tạo ra tiến bộ. Để phát huy hết tiềm năng của nó, thế giới phải đoàn kết các tác nhân các-bon xanh ở mọi cấp độ để phát triển cơ chế khoa học, chính sách và tài chính nhằm mở rộng quy mô phục hồi và bảo tồn hệ sinh thái các-bon xanh.
Dưới đây là bốn cách mà các bên liên quan ở địa phương, quốc gia và toàn cầu có thể hợp tác cùng nhau vì tương lai của carbon xanh:
Đầu tư vào các dự án các-bon chất lượng cao
Các doanh nghiệp đang có xu hướng tăng cường thực các cam kết hướng tới mục tiêu net-zero và cân nhắc phương án bù đắp các-bon trong các hoạt động sản xuất của mình. Xu hướng này đã làm gia tăng một cách bền vững nhu cầu tín chỉ các-bon xanh. Lượng tín chỉ các-bon còn “tồn kho” đang giảm dần, trong khi đó, sự cạnh tranh giữa những doanh nghiệp muốn mua tín chỉ các-bon lại ngày một tăng lên. Theo đó, việc đầu tư vào các dự án các-bon xanh mới sẽ giúp tạo ra hàng trăm nghìn tín chỉ các-bon để đáp ứng nhu cầu trên.
Tuy nhiên, cần đảm bảo rằng các khoản tín dụng các-bon này dựa trên cơ sở khoa học đáng tin cậy và cần có các cơ chế bảo vệ để đảm bảo chia sẻ lợi ích công bằng cho cộng đồng. Hiện nay, các cơ chế mới đang được hình thành để giúp cả người mua và người bán tín chỉ các-bon xác định các dự án chất lượng cao, đủ khả năng đảm bảo lợi ích cho cả con người và hành tinh. Cụ thể, Nguyên tắc và Hướng dẫn về Các-bon xanh chất lượng cao được ban hành tại COP27 đã cung cấp cách tiếp cận nhất quán và được chấp nhận cho các mục tiêu này.
Các hệ sinh thái các-bon xanh đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu. Ảnh: conservation.com
Cho phép các nhà lãnh đạo địa phương và cộng đồng tiếp cận thị trường quốc tế
Nhiều cộng đồng địa phương đang sống dựa vào các hệ sinh thái các-bon xanh cho các hoạt động như đánh bắt cá, bảo đảm sinh kế, bảo vệ đường bờ biển, cùng nhiều lợi ích khác. Bên cạnh đó, khả năng thu hồi các-bon tại các khu vực sinh thái này được coi là một lợi ích đặc biệt khác, giúp mở ra thêm cơ hội về mặt kinh tế cho khu vực.
Chúng ta có thể tận dụng nguồn vốn đầu tư cho hệ sinh thái các-bon xanh bằng cách cung cấp cho cộng đồng địa phương khả năng tiếp cận thị trường các-bon tự nguyện. Việc này sẽ cần tới sự hợp tác giữa các cộng đồng, các tổ chức và các nhà hoạch định chính sách để giúp các dự án tiếp cận thị trường dễ dàng hơn.
Hỗ trợ các chính phủ thực hiện mục tiêu Thoả thuận Paris
Khi các quốc gia bắt đầu cập nhật Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), trong đó vạch ra kế hoạch để đạt được các mục tiêu khí hậu đã đề ra trong Thoả thuận Paris, thuật ngữ các-bon xanh đã được đề cập trong nỗ lực thích ứng và giảm nhẹ tác động từ khủng hoảng khí hậu.
Để làm được điều này, các quốc gia cần đưa ra các chính sách, quy định và phương pháp tính toán phù hợp. Vì các hệ sinh thái các-bon xanh trải dài trên đất liền và đại dương nên quyền tài phán đối với các hệ sinh thái này có thể trở thành một vấn đề về mặt chính sách. Sự hỗ trợ của chính phủ trong việc làm rõ quyền sử dụng đất sẽ hợp lý hóa các phương pháp tiếp cận để lồng ghép các-bon xanh.
Sự phối hợp toàn cầu
Để mở rộng quy mô hệ sinh thái các-bon xanh, một yếu tố không thể bỏ qua là sự hợp tác, phối hợp của toàn cầu. Hiện tại, thế giới đã cùng nhau đưa ra nhiều cam kết và chương trình hợp tác.
Mới đây, Liên hợp quốc và Liên minh Rừng ngập mặn toàn cầu đã công bố dự án hợp tác có tên “Đột phá rừng ngập mặn”. Thông qua hành động tập thể, dự án Đột phá Rừng ngập mặn hướng tới ngăn chặn tình trạng mất rừng, khôi phục một nửa số rừng ngập mặn bị mất gần đây, tăng mức bảo vệ trên toàn cầu và đảm bảo nguồn tài chính bền vững cho tất cả các khu rừng ngập mặn hiện có.
Quan hệ đối tác quốc tế về Các-bon xanh là một ví dụ điển hình khác về sự phối hợp toàn cầu. Với tư cách là một nhóm bao gồm các chính phủ, tổ chức phi chính phủ và tổ chức nghiên cứu, nền tảng này hướng tới kết nối tất cả các thành viên và hỗ trợ lẫn nhau.
Song song với việc sử dụng Nguyên tắc và Hướng dẫn Các-bon xanh chất lượng cao làm nền tảng, Diễn đàn Kinh tế Thế giới cũng đã ra mắt quan hệ Đối tác hành động Các-bon xanh (BCAP). BCAP hỗ trợ các tham vọng các-bon xanh quốc gia và triệu tập các đối tác để giúp giải quyết các thách thức quốc tế và thúc đẩy thị trường các-bon xanh phát triển.
Quan hệ đối tác ở mọi cấp độ – từ địa phương đến toàn cầu, trên tất cả các lĩnh vực – sẽ hỗ trợ khai thác tiềm năng của hệ sinh thái các-bon xanh để mang lại lợi ích cho con người, đa dạng sinh học và hành tinh.
Trích nguồn monre.gov.vn
