Chiều ngày 19/8/2020, tại Trụ sở Quốc hội, số 22 Hùng Vương, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) có buổi làm việc với Ủy ban Khoa học công nghệ và Môi trường (KHCN&MT) Quốc hội về tiếp thu, giải trình ý kiến của các đại biểu Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự thảo Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi) (dự thảo Luật) tại phiên họp thứ 47. Tham dự cuộc họp, về phía Ủy ban KHCN&MT Quốc hội có Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Phan Xuân Dũng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Trần Văn Minh và các đồng chí thường trực Ủy ban, Vụ KHCN&MT của Văn phòng Quốc Hội. Về phía Bộ TN&MT có đồng chí Trần Hồng Hà – Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ TN&MT, Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân, Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường Nguyễn Văn Tài, các Phó Tổng cục trưởng Nguyễn Hưng Thịnh, Nguyễn Thượng Hiền, Trưởng các nhóm soạn thảo dự án Luật.
Tại buổi làm việc, Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT Quốc Hội Phan Xuân Dũng đã đánh giá cao nỗ lực và trách nhiệm của Bộ TN&MT trong quá trình xây dựng dự thảo Luật, phối hợp chặt chẽ với Ủy ban trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật theo ý kiến của đại biểu Quốc hội tại kỳ họp thứ 9 và Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp thứ 47 vừa qua, đồng thời Chủ nhiệm Ủy ban cũng đề nghị Bộ TN&MT phối hợp chặt chẽ với Ủy ban KHCN&MT chuẩn bị báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến của Ủy viên Ủy ban thường vụ Quốc hội tại phiên họp thứ 47 để báo cáo, xin ý kiến của Ủy ban thường vụ Quốc hội tại phiên hợp lần tới dự kiến diễn ra đầu tháng 9/2020.
Thay mặt Ban soạn thảo dự án Luật, Phó Tổng cục trưởng Nguyễn Hưng Thịnh, Tổ trưởng Nhóm giúp việc Thường trực Tổ biên tập đã đọc báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự thảo Luật tại phiên họp thứ 47, cụ thể như sau:
Tại phiên họp thứ 47, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận và cho ý kiến về dự thảo Luật Bảo vệ môi trường (BVMT) sửa đổi. Tổng cộng đã có 13 Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, 02 ý kiến của Bộ, ngành (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công an) phát biểu, cho ý kiến về một số vấn đề lớn trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật. Trên cơ sở đó, Bộ TN&MT đã nghiên cứu và tiếp thu chỉnh lý, bổ sung các nội dung lớn gồm: (1) Bổ sung nội dung về BVMT đối với đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt do Quốc hội thành lập trong quy định về trách nhiệm quản lý nhà nước về BVMT của Ủy ban nhân dân các cấp; (2) bổ sung 01 mục riêng về giáo dục, truyền thông về môi trường vào Chương 11 dự thảo Luật; (3) bổ sung trách nhiệm của UBND cấp huyện trong việc tổ chức xác định thiệt hại về môi trường trong trường hợp có đề nghị của UBND cấp xã; (4) bổ sung qui định đối tượng chịu phí BVMT đối với khai thác khoáng sản hoặc làm phát sinh tác động xấu đối với môi trường, các dịch vụ công thuộc lĩnh vực BVMT để đảm bảo tính đồng bộ với Luật phí và lệ phí; (5) chỉnh lý quy định về ngân sách nhà nước cho BVMT theo hướng không quy định tỷ lệ mức chi tối thiểu 01% tổng chi ngân sách nhà nước cho hoạt động sự nghiệp BVMT thay vào đó là quy định tăng chi ngân sách cho BVMT theo khả năng ngân sách nhà nước và điều kiện kinh tế – xã hội của đất nước từng giai đoạn, đồng thời bổ sung quy định về thực hiện một số nội dung có tính chất đầu tư về BVMT sau khi đã đảm bảo các nhiệm vụ chi sự nghiệp môi trường đối với nội dung chi thường xuyên sự nghiệp BVMT theo tinh thần Nghị quyết 86/2019/NQ14 về dự toán ngân sách nhà nước năm 2020; (6) bỏ quy định về truy thu số lợi thu được bằng giá trị xử lý chất thải đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường đối với hành vi vi phạm về xả, thải chất thải ra môi trường mà vấn đề này sẽ được quy định cụ thể trong quá trình xây dựng Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BVMT (sau khi Luật BVMT được ban hành).
Đặc biệt, báo cáo tiếp thu, giải trình của Cơ quan soạn thảo tại cuộc họp đã giải trình, làm rõ quy định về đánh giá tác động môi trường sơ bộ và giấy phép môi trường được đưa ra trong dự thảo Luật.
Theo đó, đối với vấn đề đánh giá tác động môi trường (ĐTM) sơ bộ: dự thảo Luật đã quy định ĐTM sơ bộ là một bước của quá trình ĐTM của các dự án tác động môi trường ở mức độ cao, được xây dựng trong giai đoạn nghiên cứu tiền khả thi hoặc đề xuất chủ trương đầu tư của dự án theo quy định của pháp luật về đầu tư, đầu tư công, đầu tư theo phương thức đối tác công tư, xây dựng. Quy định này nhằm bảo đảm phù hợp với thông lệ quốc tế và giải quyết bất cập đặt ra hiện nay, khi thực tiễn cho thấy các dự án đầu tư có quy mô lớn, tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao nhưng không thuộc đối tượng sàng lọc ngay trong quá trình xem xét, chấp thuận chủ trương đầu tư. Để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong các quy định hiện hành tại các Luật có liên quan về vấn đề này (Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng), dự thảo Luật cũng bổ sung nguyên tắc thống nhất thực hiện quy định về ĐTM sơ bộ thay cho quy định về đánh giá sơ bộ tác động môi trường trong các luật khác đã được ban hành.
Đối với vấn đề về giấy phép môi trường, hiện nay, theo quy định của Luật BVMT 2014, Luật Tài nguyên nước 2012 và Luật Thuỷ lợi 2017, sau khi dự án được phê duyệt báo cáo ĐTM và trước khi vận hành chính thức, chủ dự án phải tiến hành nhiều thủ tục hành chính về môi trường và lĩnh vực liên quan, gồm: Giấy xác nhận hoàn thành công trình BVMT, Giấy xác nhận đủ điều kiện về BVMT trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất, Giấy phép xử lý chất thải nguy hại, Sổ đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại, Giấy phép xả khí thải công nghiệp (theo quy định tại Luật BVMT); Giấy phép xả nước thải vào nguồn nước (theo quy định tại Luật Tài nguyên nước); Giấy phép xả nước thải vào công trình thủy lợi (theo quy định tại Luật Thủy lợi). Trong thực tế việc thực hiện cấp giấy phép, giấy xác nhận về BVMT, giấy phép xả nước thải vào nguồn nước và giấy phép xả nước thải vào công trình thủy lợi, có 04 vướng mắc, bất cập chính: (1) Các loại giấy phép này đều được cấp dựa trên báo cáo ĐTM được phê duyệt, kết quả vận hành công trình BVMT và quy chuẩn kỹ thuật về chất thải và chất lượng môi trường; (2) Nội dung quản lý nước thải trong các giấy phép này cơ bản giống nhau (đều yêu cầu về công trình xử lý, quy trình vận hành và quy chuẩn kỹ thuật về môi trường). Do đó, riêng 01 đối tượng xả nước thải hiện đang phải chịu 02 TTHC có nội dung tương đồng; (3) Việc phân cấp cấp Giấy phép xả nước thải vào công trình thủy lợi đang dựa trên phân cấp quản lý công trình, không theo quy mô xả thải của doanh nghiệp nên trong một số trường hợp, cơ sở xả thải với quy mô không lớn, thuộc thẩm quyền quản lý hồ sơ môi trường của UBND cấp huyện nhưng lại phải xin cấp Giấy phép xả thải ở Bộ NN&PTNT; (4) Công trình thủy lợi chỉ là một bộ phận cấu thành của mạng lưới tài nguyên nước; việc quy định có nhiều cơ quan cấp phép xả thải như hiện nay (cơ quan quản lý TN&MT và cơ quan quản lý công trình thủy lợi) sẽ không bảo đảm nguyên tắc quản lý tổng hợp, một việc được giao nhiều cơ quan thực hiện sẽ gây chồng chéo, không rõ trách nhiệm của các cơ quan. Do đó, để bảo đảm thống nhất quản lý về BVMT nói chung, quản lý hoạt động xả nước thải vào nguồn nước nói riêng; đẩy mạnh cải cách TTHC, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp và vẫn bảo đảm công tác BVMT, dự thảo Luật đã đưa ra quy định tích hợp các loại giấy phép, giấy xác nhận về BVMT hiện hành với các loại giấy phép xả nước thải vào nguồn nước, xả nước thải vào công trình thủy lợi bằng 01 giấy phép môi trường.
Theo dự kiến, dự thảo Luật sẽ được gửi lấy ý kiến của các Đoàn Đại biểu Quốc hội 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong tháng 8/2020 và tiếp tục chỉnh lý, hoàn thiện, trước khi trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 10, diễn ra vào tháng 10/2020.
Một số hình ảnh về buổi làm việc:
Theo VEA