Vườn Quốc gia Bạch Mã khẳng định tiếp tục đóng góp thiết thực cho mục tiêu bảo tồn đa dạng sinh học ASEAN gắn với phát triển nông nghiệp và môi trường bền vững.
Vừa qua, tại Hội nghị Vườn Di sản ASEAN lần thứ 8 (AHP8) diễn ra từ 2-5/12, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chính thức trao chứng nhận cho Vườn Quốc gia (VQG) Bạch Mã là Vườn Di sản ASEAN.
Ông Nguyễn Vũ Linh – Giám đốc VQG Bạch Mã cho biết, từ khi được công nhận AHP vào tháng 10/2022, những năm qua, Bạch Mã kiên định thực hiện quản trị theo chuẩn AHP, lấy bằng chứng dữ liệu làm nền tảng, gắn kết cộng đồng, phát triển du lịch sinh thái có trách nhiệm và huy động đa nguồn lực bền vững.
Vườn Quốc gia Bạch Mã được công nhận là Vườn Di sản ASEAN. Ảnh: Văn Dinh.
Theo đó, phương án Quản lý rừng bền vững 2022-2030 và Đề án Du lịch sinh thái 2024-2030 đã được phê duyệt, tạo khung chiến lược cho bảo tồn, phục hồi sinh cảnh và phát triển sinh kế vùng đệm. Công cụ METT 4.1 được áp dụng định kỳ, điểm số tăng 2-3%/năm, phản ánh cải thiện liên tục về hiệu lực quản trị. Hệ thống SMART Mobile, GIS, ảnh vệ tinh và flycam vận hành thường xuyên, giúp điều chỉnh kế hoạch tuần tra theo rủi ro. Bộ máy được sắp xếp theo vị trí việc làm, tài chính công khai, các cuộc kiểm tra nội bộ không phát hiện sai phạm về phòng, chống tham nhũng.
Công tác bảo vệ rừng (BVR) và phòng cháy chữa cháy rừng (PCCCR) được siết chặt. Giai đoạn 2023-2025, Vườn tổ chức hơn 18.000 lượt tuần tra thường xuyên và 1.442 đợt truy quét dài ngày, tháo gỡ 5.468 bẫy động vật, dỡ hơn 217 lán trại trái phép, lập biên bản 16 vụ vi phạm lâm nghiệp. Đáng chú ý, 3 năm liền Vườn không xảy ra cháy rừng nhờ tổ chức nhiều đợt diễn tập PCCCR đa cấp độ và phối hợp liên ngành chặt chẽ. Lực lượng kiểm lâm gắn kết cộng đồng thông qua bố trí 43 lao động địa phương tại 11 trạm và giao khoán bảo vệ rừng trung bình 6.000 ha/năm cho hơn 15 cộng đồng.
Công tác bảo vệ rừng và phòng cháy chữa cháy rừng tại Bạch Mã được siết chặt. Ảnh: Văn Dinh.
Trong khi đó, chuyển đổi số và khoa học công nghệ trở thành nền tảng. 100% trạm kiểm lâm được trang bị thiết bị số, dữ liệu cảnh báo cháy và biến động rừng được theo dõi trực tuyến. Bạch Mã thử nghiệm AI nhận diện loài qua bẫy ảnh (Wildlife Insights), radio-tracking theo dõi rùa hộp trán vàng sau tái thả, khai thác trợ lý AI trong phân tích dữ liệu và xây dựng báo cáo. Hơn 30 viện, trường trong và ngoài nước thực hiện nghiên cứu thực địa, phát hiện và công bố 14 loài mới, cập nhật danh lục Vườn với hơn 73 loài chưa có trong danh lục trước đó (50 loài thực vật, 23 loài động vật). Bẫy ảnh ghi nhận sự xuất hiện trở lại của Gấu ngựa, Cầy vằn bắc, quần thể Tê tê, Sơn dương và các loài linh trưởng có xu hướng tăng.
Từ 2023-2025, VQG Bạch Mã đón 66.742 lượt khách (18.315 quốc tế), doanh thu vé hơn 3,5 tỷ đồng, xây dựng tour chuyên đề như chinh phục thác Đỗ Quyên, xem chim, trải nghiệm thiên nhiên cho học sinh, tổ chức giải chạy vì bảo tồn động vật hoang dã. Theo Đề án 2024-2030, Bạch Mã đã ký hợp đồng cho thuê môi trường rừng với 10 doanh nghiệp tại 13 điểm/tuyến theo quy hoạch, đảm bảo chia sẻ lợi ích với cộng đồng.
Hoạt động gắn kết cộng đồng và giáo dục môi trường được triển khai chiều sâu, hỗ trợ sinh kế cho 41 thôn vùng đệm (40-50 triệu đồng/thôn/năm), truyền thông pháp luật BVR/PCCCR trung bình 600 lượt phát thanh/năm, ký cam kết tận nhà với đối tượng nguy cơ cao…
Bạch Mã đã ký hợp đồng cho thuê môi trường rừng với các doanh nghiệp, đảm bảo chia sẻ lợi ích với cộng đồng. Ảnh: Văn Dinh.
Vườn đã thí điểm tích trữ carbon theo Thỏa thuận chi trả khí nhà kính (ERPA) đạt hơn 6 tỷ đồng/năm, chi trả dịch vụ môi trường rừng trung bình 6,5 tỷ đồng/năm, đầu tư công 2023-2025 khoảng 18 tỷ đồng cho hạ tầng cứu hộ, bảo vệ rừng… Dự án quốc tế (VFBC, GIZ…) hỗ trợ thiết bị và tập huấn SMART, bẫy ảnh, flycam, GIS, radio-tracking, AI.
“AHP là một danh hiệu quốc tế. Được công nhận AHP không đồng nghĩa với việc sẽ được ‘rót’ đầu tư, mà là sự khẳng định những giá trị di sản mang tầm khu vực. Các khu AHP cần kiên định theo đuổi các tiêu chí AHP để định hướng hoạt động, quản trị tốt hơn và bảo tồn đa dạng sinh học bền vững hơn” ông Nguyễn Vũ Linh – Giám đốc VQG Bạch Mã chia sẻ.
Thời gian tới, VQG Bạch Mã đặt mục tiêu nâng cấp hệ thống giám sát dựa trên dữ liệu lớn và AI, mở rộng đồng quản lý với cộng đồng vùng đệm, đẩy mạnh phục hồi sinh cảnh then chốt, cứu hộ – nhân giống – tái thả loài ưu tiên, phát triển du lịch sinh thái có trách nhiệm theo Đề án 2024-2030 và hoàn thiện cơ chế tài chính bền vững theo Chiến lược 2025-2030.
“Với những kết quả và cam kết cụ thể, Bạch Mã khẳng định vai trò là điển hình AHP của Việt Nam và khu vực, đóng góp thiết thực cho mục tiêu bảo tồn đa dạng sinh học ASEAN gắn với phát triển nông nghiệp và môi trường bền vững”, ông Linh nhấn mạnh.
Theo nongnghiepmoitruong.vn
