Hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế tuần hoàn

Khung kinh tế tuần hoàn cho Cộng đồng Kinh tế ASEAN đã được thông qua vào năm 2021 với tầm nhìn, đưa ASEAN trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo và huy động vốn đầu tư vào phát triển kinh tế tuần hoàn, năng lực cạnh tranh cao, thịnh vượng về kinh tế và bền vững về môi trường.

Hướng đến mục tiêu này, Việt Nam đã sớm xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội 10 năm từ 2021 – 2030, cùng nhiều Nghị quyết chuyên ngành do Trung ương ban hành về: Năng lượng, công nghip hóa, hiện đại hóa, đô thị hóa; Nông nghiệp, nông thôn, nông dân, phát triển bền vững các vùng kinh tế – xã hội; Quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường và ứng phó với BĐKH… được lồng ghép trong nhiều đề án, quy hoạch, kế hoạch phát triển của các ngành, lĩnh vực và địa phương.

Trên thực tế, trong nhiều năm qua tại Việt Nam, các giải pháp tuần hoàn chất thải và sử dụng tiết kiệm nguyên, nhiên, vật liệu đã được áp dụng ở nhiều mô hình sản xuất. Tuy nhiên, các giải pháp này chủ yếu xuất hiện ở các mô hình kinh tế nhỏ lẻ, xuất phát từ bài toán chi phí – lợi ích của các cơ sở sản xuất đơn lẻ.

Bởi vậy, để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn phát triển bền vững tại Việt Nam, Luật Bảo v môi trường năm 2020 đã có những quy định, pháp lý hóa việc thúc đẩy thực hiện kinh tế tuần hoàn để triển khai áp dụng vào thực tiễn. Ngoài ra, việc xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện kinh tế tuần hoàn sẽ góp phần hiện thực hóa phát triển kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam. TS. Mai Thanh Dung, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Chính sách TN&MT cho biết, Dự thảo lựa chọn 34 ngành, lĩnh vực thuộc 9 nhóm ngành có tiềm năng thực hiện kinh tế tuần hoàn bao gồm: Nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản; năng lượng; khai thác và chế biến khoáng sản; công nghiệp chế biến, chế tạo; hóa chất; xây dựng; giao thông vận tải; quản lý chất thải; và lĩnh vực trung gian, cộng sinh.

Các mô hình kinh tế nhỏ lẻ chưa phát huy tối đa tiềm lực thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn

Kế hoạch hành động hướng đến hình thành hệ thống cơ cấu sản xuất, tiêu dùng bền vững; sử dụng hiệu quả giá trị tài nguyên thiên nhiên, tận dụng tối đa nguyên liệu, vật liệu đã qua sử dụng, hạn chế chất thải phát sinh và giảm tác động xấu đến môi trường; phát triển mạnh các mô hình kinh tế tuần hoàn trong sản xuất, kinh doanh; tạo động lực cho đổi mới sáng tạo và cải thiện năng suất lao động; phát triển các thực hành tốt, tạo dựng văn hóa và lối sống xanh, thúc đẩy tạo việc làm xanh và phát triển chuỗi giá trị mới trong lĩnh vực kinh tế tuần hoàn.

* Cần thống nhất từ chủ trương, chính sách, nhận thức và hành động

Để hiện thực hóa mục tiêu kinh tế toàn hoàn, Dự thảo Kế hoạch đề ra các nhóm giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm: Nâng cao nhận thức, kiến thức, kỹ năng và phát triển các thực hành tốt về thực hiện kinh tế tuần hoàn; Xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về thực hiện kinh tế tuần hoàn, trong đó chú trọng vào việc tổ chức, xây dựng ban hành Kế hoạch hành động thực hiện kinh tế tuần hoàn cho các ngành, lĩnh vực và các tỉnh; hoàn thiện quy định pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật để khuyến khích thực hiện kinh tế tuần hoàn.

Ngoài ra, hỗ trợ thúc đẩy áp dụng kinh tế tuần hoàn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng, bao gồm: Hỗ trợ thực hiện thiết kế sinh thái để đạt được tiêu chí của kinh tế tuần hoàn; hỗ trợ áp dụng, phát triển các mô hình kinh tế tuần hoàn trong sản xuất, kinh doanh; thúc đẩy đổi mới sáng tạo, áp dụng công nghệ số, công nghệ thân thiện với môi trường; hình thành và phát triển thị trường cho các hàng hoá, dịch vụ liên quan và thúc đẩy thực hiện kinh tế tuần hoàn trong hoạt động tiêu dùng, đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng.

Đồng thời, tăng cường quản lý chất thải trong việc thí điểm, nhân rộng và phát triển các mô hình quản lý chất thải theo vùng, miền và địa phương; thúc đẩy đầu tư, hỗ trợ quản lý chất thải để thực hiện kinh tế tuần hoàn; đẩy mạnh liên kết, hợp tác, giám sát, đánh giá thực hiện kinh tế tuần hoàn thông qua tăng cường liên kết, hợp tác, phát triển công cụ hỗ trợ đo lường, cơ chế giám sát, đánh giá thực hiện kinh tế tuần hoàn.

Xác định ưu tiên thực hiện trước năm 2030 đối với lĩnh vực quản lý chất thải

Dự thảo Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện kinh tế tuần hoàn còn đặt ra 38 nhiệm vụ, hoạt động cụ thể, được giao cho các Bộ, ngành, UBND các cấp tỉnh… gắn với thời gian thực hiện nhất định, nhằm thúc đy thực hiện kinh tế tuần hoàn.

Ngoài những yếu tố tiên quyết trên, cần thiết phải có sự nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp, ý thức của người dân và đòi hỏi sự vào cuộc tích cực, hiệu quả từ các Bộ, Ban, ngành, UBND các cấp tỉnh, đoàn thể… trong việc thực hiện các nhiệm vụ được giao trong Kế hoạch, hướng đến hiện thực hóa việc phát triển kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam. 

Trích nguồn monre.gov.vn