Khơi dậy niềm tự hào và trách nhiệm trong bảo tồn đa dạng sinh học

Kết hợp hài hòa giữa bảo tồn và khai thác

Sáng 22/5, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với UBND tỉnh Ninh Bình, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) và Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) GmbH tổ chức Lễ kỷ niệm Ngày Quốc tế Đa dạng sinh học năm 2025 với chủ đề “Sống hài hòa với thiên nhiên và phát triển bền vững.”

Việt Nam là quốc gia có tính đa dạng sinh học cao, đứng thứ 16 trên thế giới với nhiều loài sinh vật nguy cấp, quý, hiếm, nguồn gen hoang dã… có giá trị, tầm quan trọng quốc gia, quốc tế. Hệ thống khu bảo tồn thiên nhiên ngày càng được mở rộng và củng cố với 178 khu bảo tồn thiên nhiên phân bố rộng khắp trên cả nước, bao gồm rừng đặc dụng, khu bảo tồn biển và đất ngập nước, trong đó nhiều khu đã được quốc tế công nhận có tầm quan trọng quốc tế gồm 9 khu đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế (khu Ramsar), 11 khu dự trữ sinh quyển thế giới, 12 vườn di sản ASEAN; các chương trình bảo tồn loài, nguồn gen cũng đã được chú trọng thực hiện và đạt được nhiều thành tựu.

Tuy nhiên, bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học đang chịu sức ép lớn từ phát triển kinh tế, biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, suy thoái rừng và sự xâm lấn của các loài ngoại lai. Những tổn thất này là không thể đảo ngược nếu chúng ta không hành động kịp thời và kiên quyết, phát huy sức mạnh của toàn xã hội.

Khai mạc sự kiện, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Quốc Trị khẳng định, Ngày Quốc tế Đa dạng sinh học chính là thời điểm thích hợp để khơi dậy niềm tự hào và trách nhiệm quốc gia khi Việt Nam là một trong những quốc gia có tính đa dạng sinh học cao và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, nỗ lực để bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học.

Trong nỗ lực nỗ lực này, Thứ trưởng kêu gọi các bộ, ngành, cơ quan đoàn thể ở Trung ương, chính quyền địa phương, các tổ chức, cá nhân có những hành động thiết thực để giải quyết vấn đề bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học, tập trung vào các nội dung gồm: tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách theo hướng kết hợp hài hòa giữa bảo tồn với khai thác, sử dụng hợp lý đa dạng sinh học; triển khai có hiệu quả chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học hướng đến mục tiêu phục hồi và đảm bảo tính toàn vẹn, kết nối; thúc đẩy ứng dụng khoa học – công nghệ, chuyển đổi số; huy động nguồn lực tài chính, đa dạng đầu tư cho đa dạng sinh học; tăng cường truyền thông, giáo dục, nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học.

Ông Nguyễn Cao Sơn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình cho biết, với vai trò là một trong những địa phương có tài nguyên thiên nhiên phong phú, đa dạng, tỉnh Ninh Bình xác định rõ bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy các ngành kinh tế mũi nhọn phát triển.

Theo lãnh đạo UBND tỉnh Ninh Bình, trong thời gian tới, tỉnh sẽ đẩy mạnh lồng ghép các mục tiêu bảo tồn đa dạng sinh học vào chiến lược phát triền kinh tế – xã hội ở từng cấp, từng ngành. Đồng thời ưu tiên đầu tư cho các dự án bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, phục hồi hệ sinh thái suy thoái và hồ trợ cộng đồng địa phương tham gia bảo tồn thông qua các mô hình sinh kế bền vững.

Đặc biệt, tỉnh sẽ tiếp tục phát huy vai trò của các khu bảo tồn đặc thù như Vườn quốc gia Cúc Phương, Khu bảo tồn Vân Long, quần thể danh thắng Tràng An trong việc bảo tồn các loài động – thưc vật quý hiểm, đồng thời làm cầu nối giữa khoa học giáo dục du lịch và cộng đồng.

Xây dựng cơ chế tài chính bền vững cho bảo tồn

Từ phía đồng tổ chức, ông Patrick Haverman, Phó trưởng Đại diện UNDP Việt Nam cho rằng, bằng cách xây dựng khung pháp lý và chính sách rõ ràng, Chính phủ có thể tạo ra các điều kiện cần thiết để các cơ chế tài chính bền vững được xây dựng, áp dụng và phát triển. Song song với đó, khu vực tư nhân đóng một vai trò quan trọng trong việc thực hành các nguyên tắc bền vững (ESG), đảm bảo rằng các khoản đầu tư không chỉ tạo ra lợi nhuận tài chính mà còn mang lại lợi ích môi trường và xã hội có thể đo lường được.

Ông cũng nhấn mạnh sự quan trọng của yếu tố cộng đồng địa phương, đặc biệt là phụ nữ, trẻ em và người dân tộc thiểu số, không chỉ là những người bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi sự mất đa dạng sinh học, mà họ còn có thể là những chủ thể tham gia quản lý hiệu quả nguồn tài nguyên này.

“UNDP sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong hành trình này, thông qua các hoạt động tư vấn chính sách, hỗ trợ kỹ thuật và tận dụng các quan hệ đối tác để mang lại các tác động thực sự”, ông Patrick khẳng định.

Khung đa dạng sinh học toàn cầu Côn Minh – Montreal được thông qua vào tháng 12/2022 tại Hội nghị lần thứ 15 các bên tham gia Công ước Đa dạng sinh học với 23 mục tiêu, thể hiện quyết tâm ngăn chặn suy thoái đa dạng sinh học, phục hồi thiên nhiên vì sự phát triển bền vững của hành tinh.

Ngày Quốc tế Đa dạng sinh học năm 2025 được Liên hợp quốc phát động với Chủ đề “Sống hài hòa với thiên nhiên và phát triển bền vững”, nhằm nhấn mạnh mối liên kết chặt chẽ giữa đa dạng sinh học và phúc lợi của con người, đồng thời khẳng định  rằng việc đạt được các Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) phụ thuộc vào một thế giới tự nhiên khỏe mạnh và phát triển thịnh vượng. Thông qua chủ đề này, Liên hợp quốc kêu gọi các quốc gia cần thực hiện đồng thời các mục tiêu của Khung đa dạng sinh học toàn cầu Côn Minh- Montreal và Chương trình Nghị sự 2030 về phát triển bền vững nhằm bảo vệ hành tinh trái đất và tương lai của của nhân loại.